Ёс зүйн зөрчлийн шийдвэрлэлт
2025 оны 3 дугаар улирлын байдлаар улсын хэмжээнд төрийн төв болон нутгийн удирдлагын байгууллагын дэргэдэх 119 ёс зүйн дэд хороонд 288 гомдол, мэдээлэл ирснээс дүгнэлтээр 107 (37.2%) тогтоогдож, 139 (48.3%) тогтоогдоогүй, 4 (1.4%) хянан шалгах ажиллагаанд, 3 (1.0%) гомдлоо буцаан авсан, 5 (1.7%) дүгнэлтийг эс зөвшөөрч харьяалах дээд шатны байгууллагын дэд хороонд гомдол гаргасан, 7 (2.4%) гэмт хэргийн шинжтэй, 17 (5.9%) сахилгын шинжтэй, 4 (1.4%) зөрчлийн шинжтэй, 2 (0.7%) харьяаллын бус байсан тул шилжүүлэн шийдвэрлэжээ.
Гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан байдал: Иргэнээс 147 (51.0%), төрийн албан хаагчаас 112 (38.9%) ирүүлж, дотоод хяналт, шалгалтаар 29 (10.1%) илрүүлсэн.
Байршил: Аймагт 106 (36.8%), нийслэлд 182 (63.2%) бүртгэгдсэн.
Байршил, төрийн албаны ангилал
Дд |
Аймаг/нийслэл |
Төрийн улс төрийн |
Төрийн захиргааны |
Төрийн тусгай |
Төрийн үйлчилгээний |
Нийт |
1 |
Архангай |
- |
1 |
- |
- |
1 |
2 |
Баян-Өлгий |
1 |
- |
- |
- |
1 |
3 |
Баянхонгор |
1 |
2 |
- |
4 |
7 |
4 |
Булган |
- |
- |
- |
2 |
2 |
5 |
Говь-Алтай |
- |
- |
- |
1 |
1 |
6 |
Говьсүмбэр |
- |
- |
- |
- |
- |
7 |
Дархан-Уул |
- |
4 |
- |
2 |
6 |
8 |
Дорноговь |
- |
- |
1 |
2 |
3 |
9 |
Дорнод |
1 |
4 |
2 |
1 |
8 |
10 |
Дундговь |
- |
2 |
- |
1 |
3 |
11 |
Завхан |
- |
1 |
- |
1 |
2 |
12 |
Орхон |
- |
2 |
- |
2 |
4 |
13 |
Өвөрхангай |
- |
2 |
1 |
1 |
4 |
14 |
Өмнөговь |
- |
1 |
5 |
3 |
9 |
15 |
Сүхбаатар |
- |
1 |
1 |
- |
2 |
16 |
Сэлэнгэ |
- |
2 |
- |
16 |
18 |
17 |
Төв |
- |
4 |
4 |
9 |
17 |
18 |
Увс |
- |
1 |
2 |
1 |
4 |
19 |
Ховд |
- |
1 |
- |
- |
1 |
20 |
Хөвсгөл |
- |
5 |
1 |
- |
6 |
21 |
Хэнтий |
2 |
- |
5 |
- |
7 |
22 |
Улаанбаатар |
3 |
105 |
53 |
21 |
182 |
23 |
Дүн |
8 |
138 |
75 |
67 |
288 |
Ёс зүйн зөрчлийг байршил, төрийн албаны ангиллаар авч үзэхэд Говьсүмбэр аймагт гомдол, мэдээллийн шийдвэрлэлт бүртгэгдээгүй бол Нийслэл хотод нийт зөрчлийн 182 буюу 63.2 хувь нь бүртгэгдсэн.
Төрийн албан хаагчийн ангилал, төрөл: Төрийн улс төрийн 8 (2.8%), төрийн захиргааны 138 (47.9%), төрийн тусгай 75 (26.0%), төрийн үйлчилгээний 67 (23.3%), удирдах 58 (20.1%), гүйцэтгэх 223 (77.4%), туслах 7 (2.4%) холбогдсон.
Хүйс: Эрэгтэй 99 (34.4%), эмэгтэй 189 (65.6%). /Төрийн алба хаагчдын 64.3 хувь нь эмэгтэй./
Гомдол, мэдээллийн агуулга: Зан харилцаа, үг, үйлдлээрээ хүний эрхийг зөрчсөн 130 (45.1%), албан үүрэгтээ хариуцлагагүй хандсан 49 (17.0%), ялгаварлан гадуурхсан 42 (14.6%), олон нийтэд манлайлал үзүүлээгүй 34 (11.8%), жагсаалд оролцохыг уриалсан, удирдлагын итгэлийг дааж ажиллаагүй 3 (1.0%) хэм хэмжээг зөрчсөн бол гэмт хэргийн шинжтэй 7 (2.4%), сахилгын шинжтэй 17 (5.9%), зөрчлийн шинжтэй 4 (1.4%), харьяаллын бус 2 (0.7%) эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд шилжүүлсэн.
Ёс зүйн зөрчил тогтоогдоогүй: Ёс бус үг хэлсэн 75 (54.0%), албаны чиг үүрэгт үл тохирох шаардлага тавьсан 32 (23.0%), ажил хэрэгч саналыг үл хайхарсан /ажлын байрны дарамт үзүүлсэн/ 23 (16.5%), худал мэдээлэл тараасан 7 (5.0%), хувийн эмзэг мэдээллийг бусдад тараасан 2 (1.4%) гомдол, мэдээлэл байсан.
Хуульд заасан ёс зүйн нийтлэг шаардлага зөрчсөн гэж дүгнэлт гаргасан: Нийтлэг үүргийг 62 (57.9%), хориглох үйл ажиллагааг 45 (42.1%) зөрчсөн. Иргэний хүсэлтэд хариу өгөөгүй 28 (26.2%), хувцаслалтын шаардлагыг баримтлаагүй 3 (2.8%), ёс бус үг хэрэглэсэн 18 (16.8%), ажил хэрэгч саналыг хайхраагүй 8 (7.5%), сурч боловсрох эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хязгаарласан 2 (1.9%), албаны нэрийг хувийн зорилгоор ашигласан 3 (2.8%), бусдыг өдөөн турхирсан 13 (12.1%), эмзэг мэдээллээр бусдыг гутаасан 15 (14.0%), удирдлагын шийдвэр гаргалтад саад учруулсан 2 (1.9%), ялгавартай хандсан 1 (0.9%), согтууруулах ундаа 14 (13.1%) хэрэглэсэн байна.
Ёс зүйн хариуцлага хүлээлгэсэн: Зөрчил гаргасан нь тогтоогдсон 107 төрийн албан хаагчийн 73 (68.2%) томилох эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр, 34 (31.8%) албан хаагч нь ёс зүйн хариуцлагыг сайн дураараа хүлээсэн. Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуулийн 16, 17 дугаар зүйлд заасны дагуу “гомдол гаргагчид, эсхүл хамт олон, олон нийтийн өмнө уучлалт гуйхыг үүрэг болгох” 19 (17.8%), “өөрт нь ганцаарчилсан хэлбэрээр сануулах” 38 (35.5%), “байгууллагын албан хаагчдын өмнө нээлттэй сануулах” 14 (13.1%), “Төрийн албаны тухай хуульд заасны дагуу төрийн албанаас халах” 2 (1.9%), ёс зүйн хариуцлагыг сайн дураараа хүлээн зөвшөөрч “хамт олноос, гомдол, мэдээлэл гаргагчаас, эсхүл олон нийтийн өмнө уучлалт гуйх” 29 (27.1%), “өөрийн хүсэлтээрээ албан тушаалаас чөлөөлөгдөх хүсэлт гаргасан” 5 (4.7%) албан хаагч ёс зүйн хариуцлага хүлээсэн. Иргэний хүсэлтэд хариу өгөөгүй хуульд заасан үүргээ биелүүлээгүй зөрчил хамгийн их буюу 28 (26.2%), ажил хэрэгч саналыг үл хайхарсан, ёс бус үг хэллэг хэрэглэсэн 2 албан хаагчийг төрийн албанаас томилох эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр чөлөөлсөн бол дарамт, шахалт үзүүлсэн, албаны чиг үүргийг үйлдлээрээ эсэргүүцсэн, бусдыг эмзэг мэдээллээр гутаасан, ёс бус үг хэрэглэсэн 5 албан хаагч өөрийн хүсэлтээрээ төрийн албанаас чөлөөлөгджээ.
Ёс зүйн зөрчлийн шийдвэрлэлтийн хугацаа: Дэд хороо 235 (81.6%) гомдол, мэдээллийг дунджаар 19,5 хоног буюу хуулийн хугацаанд, 53 (18.4%) хугацаа хэтрүүлэн 45 ба түүнээс дээш хоногт шийдвэрлэсэн нь холбогдох байгууллагаас тайлбар, мэдээлэл авах хүсэлт хүргүүлсэн боловч ирүүлээгүй, хянан шалгах албан хаагчид захиргааны чөлөөтэй, ээлжийн амралтын хугацаандаа хариуцсан ажлаа хүлээлгэн өгөөгүй зэрэг шалтгаан нөхцөл нөлөөлжээ.
Ажилласан туршлага: Ёс зүйн зөрчил гаргасан албан хаагчдын ажилласан туршлагыг үзэхэд дунджаар төрийн байгууллагад 13,6 жил байна.
Өмнөх оны мөн үед ёс зүйн зөрчил гаргасан албан хаагчдын 205 буюу 86.5%-д томилох эрх бүхий албан тушаалтан хариуцлага хүлээлгэж, 32 буюу 13.5% нь сайн дураараа хариуцлага хүлээсэн бол 2025 оны 3 дугаар улирлын байдлаар томилох эрх бүхий албан тушаалтан 73 буюу 68.2%, сайн дураараа ёс зүйн хариуцлага хүлээх 34 буюу 31.8% болж өссөн нь дэд хороодын үйл ажиллагаа тогтворжиж, албан хаагчид ёс зүйн зөрчил гаргаснаа ухамсарлаж сайн дураараа хариуцлага хүлээх жишиг тогтож байгаа эерэг үр дүн гарч байна.
Мэдээлэл, дүн шинжилгээний хэлтэс